Bezpieczny Bank nr 3 (80) 2020, s. 87-117
https://doi.org/10.26354/bb.4.3.80.2020
Paweł Wajda
ORCID: 0000-0003-4423-8881
profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; adwokat, pełni funkcję of counsel w kancelarii Baker & McKenzie Krzyżowski i Wspólnicy Sp. K.
Publicznoprawne aspekty transakcji nabywania znacznych pakietów akcji banków krajowych (część I)
Public-law Aspects of Acquisitions of Significant Portfolios of Shares in Domestic Banks – part I
Streszczenie
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie możliwie dokładnej charakterystyki publicznoprawnych aspektów transakcji nabycia znacznego pakietu akcji banku krajowego oraz rozwiązanie problemów praktycznych, które to problemy pojawiają się przy tego typu transakcjach. Opracowanie złożone będzie z dwóch części; w niniejszej pierwszej zostaną przedstawione uwagi ogólne dotyczące kwestii nabywania znacznych pakietów akcji banku krajowego, zostanie przedstawione ratio instytucji poddania tego obszaru nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego oraz zostanie przedstawiona szczegółowa charakterystyka instytucji zawiadomienia. W drugiej części opracowania zostanie natomiast scharakteryzowana instytucja sprzeciwu Komisji Nadzoru Finansowego. W opracowaniu wykorzystano metodę analizy dogmatycznej oraz analizy ekonomicznej prawa. Przeprowadzona analiza doprowadziła do konkluzji, że przyjęte przez polskiego prawodawcę jest rozwiązaniem efektywnym, które należycie chroni interesy stron transakcji i jednocześnie interes publiczny ogniskujący się w prawidłowym i bezpiecznym funkcjonowaniu rynku bankowego.
Słowa kluczowe: nadzór, Komisja Nadzoru Finansowego, bank, instytucja kredytowa, akwizycja, znaczny pakiet akcji, zawiadomienie, sprzeciw
Abstract
The aim of this study is to provide a description as accurate as possible of the public law aspects of transactions of the acquisition of a qualifying portfolio of shares in a domestic bank and to solve the practical problems that arise in such transactions. The study will consist of two parts; the first part will provide general observations on the issue of acquisition of a qualifying portfolio of shares in a domestic bank as well as present the rationale for why this institution is subject to supervision of the Financial Supervision Authority, and provide detailed characteristics of the institution of notification. The second part of the study will characterize the institution of objection of the Polish Financial Supervision Authority. The study uses the method of dogmatic analysis and economic analysis of law. The analysis led to the conclusion that the solution adopted by the Polish legislator is an effective one, and one that duly protects the interests of the parties to the transaction and, at the same time, the public interest, focusing on the proper and safe functioning of the banking market.
Key words: supervision, the Polish Financial Supervision Authority, bank, credit institution, acquisition, the qualifying portfolio of shares, notification, objection
JEL: K2, K23, K4, K40
Bibliografia
Wydawnictwa zwarte
Blicharz R., Środki reglamentacyjne komisji nadzoru finansowego [w:] Księga jubileuszowa prof. dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, W. Szwajdler (red.), H. Nowicki (red.), Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa “Dom Organizatora”, Toruń 2009
Bukowska E. [w:] Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Komentarz, P. Czublun (red.), C.H. Beck, Warszawa 2016
Kapijas M. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz. Tom I. Art. 1-157, A. Kidyba (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2018
Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2013
Kocowski T., Prewencyjny nadzór reglamentacyjny, [w:] Księga Jubileuszowa Prof. dr hab. Stanisława Jędrzejewskiego, W. Szwajdler, H. Nowicki (red.), Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa “Dom Organizatora”, Toruń 2009
Kosiński H. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, H. Gronkiewicz-Waltz (red.), C.H. Beck, Warszawa 2013.
Mroczkowski R. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, R. Mroczkowski (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2014
Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2013
Piecha J., Sprzeciw w prawie administracyjnym, praca doktorska przygotowana pod kierunkiem Prof. dr hab. Jacka Jagielskiego, WPiA Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, niepubl.
Sikorski G., Prawo bankowe. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2015
Smykla B., Prawo bankowe. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011
Szewczyk M., Nadzór w materialnym prawie administracyjnym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1999
Stahl M., Koncepcja milczenia jako prawnej formy działania administracji publicznej, [w:] System Prawa administracyjnego. Tom 5. Prawne formy działania administracji, R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), (A. Błaś, J. Boć, M. Stahl, K. M. Ziemski), C.H. Beck, Warszawa 2013
Stankiewicz R. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska (red.), C.H. Beck, Warszawa 2013
Wajda P. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, M. Wierzbowski (red.), L. Sobolewski (red.), P. Wajda (red.), C.H. Beck, Warszawa 2018
Wajda P. [w:] Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Komentarz, P. Wajda (red.), M. Szczepańska (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2016
Wróbel A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, M. Jaśkowska, A. Wróbel, Wolters Kluwer, Warszawa 2009
Artykuły prasowe i okolicznościowe
Bąkowski T., W sprawie „milczącej zgody organu”, „Państwo i Prawo”, Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, 2010, nr. 3
Czerniawski R., Nadzór KNF nad nabywaniem znacznych pakietów akcji banku – części I do IV, Lex/el.
Dudzik S., “Zgody szczególne” na dokonanie koncentracji (wybrane zagadnienia), ”Europejski Przegląd Sądowy”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2014, nr 7, s. 4-10
Dyl M., Znaczne pakiety akcji a nabywanie akcji własnych przez spółki publiczne, „Przegląd Prawa Handlowego”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2014, nr 1
Giliker P., The Transposition of the Consumer Rights Directive into UK Law: Implementing a Maximum Harmization Directive, “European Review of Private Law”, Kluwer Law International, 2015, no 1
Kmieciak Z., Koncepcja interesu prawnego w sprawach udzielania na wniosek banków zezwoleń na wykonywanie prawa głosu z akcji, „Przegląd Prawa Handlowego”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2006, nr 6
Kunkiel-Kryńska A., Granice swobody implementacyjnej – komentarz do Wyroku C-183/00, ”Europejski Przegląd Sądowy”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2008
Lata N. A., The impact of the Terminology of the European Directives on Consumer Rights on the Spanish Law: The Construction of a New Legal Language, “European Review of Private Law 20”, Kluwer Law International, 2012, no 5-6
Leśniak D., Wojno B., Nadzór nad obrotem znaczącymi udziałami w instytucjach finansowych na przykładzie rynku ubezpieczeniowego, „Rozprawy Ubezpieczeniowe”, Rzecznik Finansowy i Fundacja Edukacji Ubezpieczeniowej, Wydawnictwo TiO, Warszawa, 2014, nr 1
Leśniak D., Wojno B., Reglamentacja obrotu znaczącymi udziałami w bankach po nowelizacji prawa bankowego, „Monitora Prawa Bankowego”, Instytut Szkoleń Prawa Bankowego, 2011, nr 3
Nowicki D., Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad przekształceniami własnościowymi w podmiotach nadzorowanych działających w formie spółki akcyjnej, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2018; prezentacja z dnia 06 listopada 2018 r.
Pawełczyk M., Tałaj R., Statutowe obowiązki informacyjne nabywcy akcji a wykonywanie prawa głosu przez akcjonariusza, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2008, nr 3
Pietrzak P., Publicznoprawne aspekty transakcji M and A, ”Monitor Prawniczy”, C.H. Beck, Warszawa, 2020, nr 3
Piotrowska A., Mikuła A., Ograniczenia w rozporządzaniu akcjami, „Prawo Spółek”, Infor Ekspert, 2006, nr 5
Spyra M., Reglamentacja nabywania akcji banków – analiza art. 25-28 ustawy Prawo bankowe, „Prawo Bankowe”, 2000, nr 7-8
Dokumenty prawne
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 [Dz. U. UE L 2013 Nr 176, s. 1.]
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE [Dz. U. UE L z 2014 r., Nr 173, s. 1]
Dyrektywa 2007/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. zmieniającej Dyrektywę Rady 92/49/EWG oraz Dyrektywy 2002/83/WE, 2004/39/WE, 2005/68/WE i 2006/48/WE w zakresie zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych w ramach oceny ostrożnościowej przypadków nabycia lub zwiększenia udziałów w podmiotach sektora finansowego [Dz. Urz. UE L 247 z 21.09.2007, s. 1]
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego [Dz. U. 2020 poz. 256]
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe [Dz. U. 2019 poz. 2357 ze zm.]
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim [Dz. U. 2019 poz. 1810 ze zm.]
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi [Dz. U. 2020 poz. 89.]
Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi [Dz. U. 2020 poz. 95 ze zm.]
Ustawa z 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego [Dz. U. 2004 Nr 273 poz. 2702 ze zm.]
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych [Dz. U. 2019 poz. 623 ze zm.]
Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym [Dz. U. 2020 poz. 180 ze zm.]
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentów załączanych do zawiadomień o zamiarze nabycia albo objęcia akcji lub praw z akcji banku krajowego lub o zamiarze stania się podmiotem dominującym banku krajowego [Dz. U. 2010 Nr 161 poz. 1081]
Materiały internetowe
Wyrok NSA z dnia 13 maja 1999; sygnatura: II SA 161/99; Lex nr 46259 (dostęp: 20.04.2020)Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2000 r.; sygnatura: III SA 1876/99; wyrok dostępny jest pod adresem internetowym: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/83FEBF2560 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 25 września 2001 r.; sygnatura: III SA 3330/00; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 24 listopada 2005 r.; sygnatura: II OSK 257/05; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 05 kwietnia 2006 r.; sygnatura: II GSK 8/06; Lex nr 202385 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 25 marca 2009 r.; sygnatura: II GSK 830/08; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/7828308096 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 21 lipca 2010 r.; sygnatura: II GSK 704/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/489600E4C1 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 19 lipca 2012 r.; sygnatura: II GSK 1006/11; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 15 kwietnia 2015 r.; sygnatura: II GSK 450/14; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/76560CCD8F (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 9 października 2018 r.; sygnatura: II OSK 2505/18; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 2 kwietnia 2019 r.; sygnatura: II OSK 3473/18; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 15 stycznia 2019 r.; sygnatura: II OSK 2947/18; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 października 2006 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1155/06; Lex nr 298127 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 28 lutego 2007 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1040/06; Lex nr 317425 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2000 r.; sygnatura: III SA 1876/99. http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/83FEBF2560 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 września 2008 r.; sygnatura: VI SA/WA 301/08; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 08 lutego 2011 r.; sygnatura: VI SA/Wa 2421/10; w http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/F170A00E12 (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 października 2013 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1057/13; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/908CCDDDAE (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Lublinie z dnia 9 października 2018 r.; sygnatura: II SA/Lu 588/18; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 października 2013 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1057/13; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/908CCDDDAE (dostęp: 20.04.2020)
Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 7 listopada 2019 r., sygnatura: I SA/Gl 954/19; Legalis (dostęp: 20.04.2020)
