Zgłoszenia zewnętrzne

Obowiązuje od 25 grudnia 2024 r.

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U. poz. 928), „dalej „ustawa”, Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest zobowiązany do ustalenia procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych.

Procedura przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych (dalej „Procedura zgłoszeń zewnętrznych”) w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym ustalona na podstawie ustawy określa:

zasady dokonywania i przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych o naruszeniach prawa;
tryb wstępnej weryfikacji i rozpatrywania zgłoszenia zewnętrznego;
działania następcze podejmowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny na podstawie zgłoszenia zewnętrznego.

Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące zgłoszeń zewnętrznych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.

Kim jest sygnalista?

Sygnalista jest osobą fizyczną, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą, w tym:

pracownik;
pracownik tymczasowy;
osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
przedsiębiorca;
prokurent;
akcjonariusz lub wspólnik;
członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
stażysta;
wolontariusz;
praktykant;
funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834);
żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834);
osoba fizyczna, która uzyskała informację o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym lub już po ich ustaniu.

Powyższy katalog wynika z art. 4 ustawy o ochronie sygnalistów.

Należy pamiętać, że status sygnalisty oraz ochrona z nim związana powstaje po spełnieniu wszystkich przesłanek ustawowych.

2. Zgłoszenia przyjmowane są pisemnie za pośrednictwem formularza internetowego udostępnionego pod adresem: Bankowy Fundusz Gwarancyjny System dla sygnalistów | Zgłoszenia zewnętrzne lub po zeskanowaniu poniższego kodu QR.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, dotyczące m. in. usług, produktów i rynków finansowych.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny przyjmuje i rozpatruje zgłoszenie zewnętrzne dotyczące naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu jego działania, określonego w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2024 r. poz. 487), dalej „ustawa o BFG” i rozporządzeniach wydawanych na podstawie przepisów tej ustawy, a także w aktach prawa Unii Europejskiej.

Zgłoszeniami zewnętrznymi, o których mowa powyżej, mogą być w szczególności naruszenia prawa (działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa) mające wpływ na:

prawidłowość danych zawartych w systemie wyliczania, sporządzanie listy deponentów lub dokonywanie wypłaty środków gwarantowanych;
wykluczenie podmiotu z uczestnictwa w obowiązkowym systemie gwarantowania na zasadach określonych w art. 34a i 34b ustawy o BFG;
utrzymywanie określonego przez BFG minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, o których mowa w ustawie o BFG;
podjęcie decyzji, o której mowa w art. 11 ust. 4 ustawy o BFG, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 2;
zadania realizowane w ramach przymusowej restrukturyzacji oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji CCP;
realizację obowiązków w zakresie składek wnoszonych na rzecz BFG na zasadach określonych w ustawie o BFG, w tym wypełnianie przez podmioty obowiązków określonych w ustawie o BFG w zakresie składek wnoszonych w formie zobowiązań do zapłaty (oraz umownych zobowiązań do zapłaty) i uzyskania przez BFG wpłat środków z tytułu składek wnoszonych w formie zobowiązań do zapłaty (oraz umownych zobowiązań do zapłaty);
wypełnianie obowiązków informacyjnych wobec BFG określonych w przepisach prawa powszechnie obowiązującego;
działanie objęte sankcją karną określoną w ustawie o BFG, w tym w Dziale VII ustawy BFG, w szczególności karą nakładaną przez BFG;
przebieg monitorowanych przez BFG postępowań upadłościowych, w tym zaspokajanie zgłoszonych do masy upadłości wierzytelności BFG;
realizację monitorowanych umów, na podstawie których BFG udzielił pomocy lub wsparcia;
wierzytelności BFG z tytułu kosztów przymusowej restrukturyzacji niepokrytych z przychodów z przymusowej restrukturyzacji;
wypełnianie przez BFG funkcji kuratora.

3. Warunki objęcia sygnalisty ochroną.

Zgodnie z art. 6 ustawy, sygnalista podlega ochronie określonej w rozdziale 2 tej ustawy już od chwili dokonania zgłoszenia. Warunkiem przyznania ochrony jest uzasadnione przekonanie sygnalisty, że będąca przedmiotem zgłoszenia informacja o naruszeniu prawa jest prawdziwa w momencie dokonania zgłoszenia oraz to, że stanowi informację o naruszeniu prawa w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów. Ponadto taka informacja musi być uzyskana w kontekście związanym z pracą.

4. Tryb postępowania mający zastosowanie w przypadku zgłoszenia zewnętrznego, w tym wymagany sposób wyjaśnienia informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub przedstawienia dodatkowych informacji.

Tryb postępowania mający zastosowanie w przypadku zgłoszenia zewnętrznego, w tym wymagany sposób wyjaśnienia informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub przedstawienia dodatkowych informacji określa rozdział 5 i 6 Procedury zgłoszeń zewnętrznych.

5. Termin przekazania informacji zwrotnej oraz rodzaj i zawartość takiej informacji.

Informacja zwrotna – należy przez to rozumieć przekazaną sygnaliście informację na temat planowanych lub podjętych działań następczych i powodów takich działań.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny przekazuje sygnaliście informację zwrotną w terminie nieprzekraczającym 3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego.

W uzasadnionych przypadkach Bankowy Fundusz Gwarancyjny przekazuje sygnaliście informację zwrotną w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego, po poinformowaniu o tym sygnalisty przed upływem 3 miesięcy od przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny informuje sygnalistę także o ostatecznym wyniku postępowań wyjaśniających wszczętych na skutek zgłoszenia zewnętrznego.

6. Zasady poufności mające zastosowanie do zgłoszeń zewnętrznych.

Zasady poufności przetwarzania danych zostały określone w rozdziale 3 Procedury zgłoszeń zewnętrznych.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarantuje, że procedura zgłoszeń zewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych uniemożliwiają nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem oraz zapewniają ochronę poufności tożsamości sygnalisty oraz osoby której dotyczy zgłoszenie. Ochrona poufności dotyczy informacji, na podstawie których można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować tożsamość sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie.

Dane osobowe pozyskane w związku ze zgłoszeniem zewnętrznym podlegają ochronie na zasadach określonych w ustawie. W szczególności dane osobowe sygnalisty, pozwalające na ustalenie jego tożsamości nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom, chyba że za wyraźną zgodą zgłaszającego, albo w przypadku, o którym mowa w art. 8 ust. 2 i 3 ustawy o ochronie sygnalistów.

7. Zasady przetwarzania danych osobowych.

Celem zapoznania z zasadami przetwarzania danych osobowych, o których mowa w art. 8 ustawy o ochronie sygnalistów, a także zasadach przetwarzania danych osobowych oraz informacji podawanych w przypadku zbierania danych od osoby, której dane dotyczą należy kliknąć w link.

8. Charakter działań następczych podejmowanych w związku ze zgłoszeniem zewnętrznym.

Działania następcze – zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy, należy przez to rozumieć działanie podjęte przez podmiot prawny lub organ publiczny w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia, w szczególności przez postępowanie wyjaśniające, wszczęcie kontroli lub postępowania administracyjnego, wniesienie oskarżenia, działanie podjęte w celu odzyskania środków finansowych lub zamknięcie procedury realizowanej w ramach wewnętrznej procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych lub procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych i podejmowania działań następczych.

Wstępna weryfikacja zgłoszeń, ich rozpatrywanie i działania następcze zostały określone w rozdziale 6 Procedury zgłoszeń zewnętrznych.

Bankowy Fundusz Gwarancyjna prowadząc działania następcze:

dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, polegającej na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, a jeżeli nie należy – na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych;
rozpatruje zgłoszenie zewnętrzne – w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania tego organu;
przekazuje zgłoszenie zewnętrzne niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dokonania zgłoszenia, a w uzasadnionych przypadkach – nie później niż w terminie 30 dni, do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych – w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie nienależącej do zakresu działania tego organu – oraz informuje o tym sygnalistę;
odstępuje od przekazania zgłoszenia zewnętrznego, jeżeli zgłoszenie nie dotyczy informacji o naruszeniu prawa i informuje o tym sygnalistę, podając ustalenia ze wstępnej weryfikacji zgłoszenia;
podejmuje działania następcze z zachowaniem należytej staranności;
przekazuje sygnaliście informację zwrotną.

Odstępując od przekazania zgłoszenia zewnętrznego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny może poinformować sygnalistę, że informacja objęta zgłoszeniem podlega rozpatrzeniu w trybie przewidzianym w przepisach odrębnych, w szczególności jako przedmiot powództwa cywilnego, zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, skargi do sądu administracyjnego, skargi, wniosku lub petycji, lub może zostać przedstawiona właściwym organom do rozpatrzenia w innym trybie. Poinformowanie sygnalisty nie wpływa w szczególności na dopuszczalność wniesionego później środka prawnego, na bieg terminów ani na treść rozstrzygnięcia lub sposób zakończenia postępowania. Informacja przekazana sygnaliście zawiera pouczenie w tym zakresie.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny może nie podjąć działań następczych w przypadku, gdy w zgłoszeniu zewnętrznym dotyczącym sprawy będącej już przedmiotem wcześniejszego zgłoszenia przez tego samego lub innego sygnalistę nie zawarto istotnych nowych informacji na temat naruszeń prawa w porównaniu z wcześniejszym zgłoszeniem zewnętrznym. Bankowy Fundusz Gwarancyjny informuje sygnalistę o niepodjęciu działań następczych, podając uzasadnienie, a w razie kolejnego zgłoszenia – pozostawia je bez rozpoznania i nie informuje o tym sygnalisty.

Do prowadzenia działań następczych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym upoważniono Biuro Ryzyka i Zgodności jako bezstronną wewnętrzną jednostkę organizacyjną w ramach struktury organizacyjnej. .Jednostka ma obowiązek podjęcia działań następczych z zachowaniem należytej staranności.

9. Środki ochrony prawnej i procedury służące ochronie przed działaniami odwetowymi.

Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań, w szczególności określone w art. 12 ustawy.
Działanie odwetowe należy rozumieć zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy jako bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście.
W sprawach dotyczących działań odwetowych i środków ochrony zastosowanie mają odpowiednio przepisy rozdziału 2 ustawy.

Zgodnie z art. 12 ustawy

Jeżeli praca była, jest lub ma być świadczona na podstawie stosunku pracy, wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe, polegające w szczególności na:
- odmowie nawiązania stosunku pracy;
- wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy;
- niezawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
- obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę;
- wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
- pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
- przeniesieniu na niższe stanowisko pracy;
- zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych;
- przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty;
- niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy;
- negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
- nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
- przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu;
- mobbingu;
- dyskryminacji;
- niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu;
- wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
- nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania;
- działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
- spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
- wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.
Za działania odwetowe z powodu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego uważa się także próbę lub groźbę zastosowania środka określonego w ust. 1.

Zgodnie z art. 13 ustawy

Jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, przepis art. 12 stosuje się odpowiednio, o ile charakter świadczonej pracy lub usług lub pełnionej funkcji, lub pełnionej służby nie wyklucza zastosowania wobec sygnalisty takiego działania.
Jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby, dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy działań odwetowych ani próby lub groźby zastosowania działań odwetowych, obejmujących w szczególności:

1) wypowiedzenie umowy, której stroną jest sygnalista, w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług, odstąpienie od takiej umowy lub rozwiązanie jej bez wypowiedzenia;

2) nałożenie obowiązku lub odmowę przyznania, ograniczenie lub odebranie uprawnienia, w szczególności koncesji, zezwolenia lub usługi.

Ustawa o ochronie sygnalistów (patrz rozdział 2).

Działalność informacyjna oraz edukacyjna dla osób rozważających dokonanie zgłoszenia zewnętrznego prowadzona jest przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

10. Warunki, na jakich sygnalista jest chroniony przed ponoszeniem odpowiedzialności za naruszenie poufności.

Art. 16 ustawy o ochronie sygnalistów

Dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa, w szczególności w przedmiocie zniesławienia, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz obowiązku zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa, z uwzględnieniem art. 5, pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą.
W przypadku wszczęcia postępowania prawnego dotyczącego odpowiedzialności, o której mowa w ust. 1, sygnalista może wystąpić o umorzenie takiego postępowania.
Uzyskanie informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego lub dostęp do takich informacji nie mogą stanowić podstawy odpowiedzialności, pod warunkiem że takie uzyskanie lub taki dostęp nie stanowią czynu zabronionego.

11. Zachęcamy do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych podmiotu prawnego (objętego zgłoszeniem) w przypadku, gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej tego podmiotu, a sygnalista uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych.

12. Dane kontaktowe Rzecznika Praw Obywatelskich.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Al. Solidarności 77
00-090 Warszawa

Infolinia BRPO

800 676 676 – połączenie bezpłatne z telefonów stacjonarnych oraz komórkowych

(22) 551 77 91 – połączenie płatne zgodnie z cennikiem operatora

Biuletyn Informacji Publicznej RPO | Rzecznik Praw Obywatelskich