Bezpieczny Bank

Abstract

In Poland, over the past four years, we have been witnessing liberalization of the laws on consumer bankruptcy which results in an increased number of declared bankruptcies and there are many indications that both the phenomena will only grow. This paper deals with some major manifestations of such a process and shows that a very significant effect of liberalizing the law and bankruptcy regime adopted in Poland is the fact that natural persons conducting business activity increasingly perceive consumer bankruptcy as a chance to get out of financial trouble. Taking advantage of such a solution is, among other things, hindered by the entrepreneur’s failing to file a petition for bankruptcy declaration within 30 days of becoming „insolvent”. As the findings of the conducted interviews show, entrepreneurs are not at all aware of the obligation to lodge petitions in a timely manner. In the light of the experience gained, it seems indispensable to stress the importance of educating natural persons about financial issues and insolvency procedures. The results obtained indicate the need to equalize bankruptcy proceedings for all natural persons, regardless of whether they are or are not entrepreneurs, and play an important role in the current discussion on the government’s draft act of 18 April 2018 on further liberalization of the bankruptcy law.

Key words: consumer bankruptcy, business bankruptcy, indebtedness and insolvency of households, household behavior, discharge of debts, bankruptcy law

Streszczenie

W Polsce w ciągu ostatnich czterech lat byliśmy świadkami liberalizacji przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej, co skutkowało wzrostem liczby ogłoszonych bankructw i wiele wskazuje na to, że rosnąca tendencja się utrzyma. Niniejszy artykuł pokazuje najważniejsze przejawy tej liberalizacji oraz wyjaśnia dlaczego osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą coraz częściej postrzegają upadłość konsumencką jako szansę na wyjście z kłopotów finansowych. Przy obowiązujących przepisach Prawa upadłościowego przedsiębiorcy Ci tracą jednak tę szansę, jeżeli w ciągu 30 dni od pojawienia się stanu niewypłacalności nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa. Jak pokazują wyniki przeprowadzonych wywiadów, przedsiębiorcy nie są świadomi obowiązku składania tego wniosku w odpowiednim czasie, przez co tracą również szansę na oddłużenie po zakończeniu działalności gospodarczej.  Uzyskane wyniki wskazują na konieczność ujednolicenia postępowania upadłościowego dla wszystkich osób fizycznych, niezależnie od tego, czy są lub nie są przedsiębiorcami, stanowiąc głos w toczącej się dyskusji na temat rządowego projektu ustawy z 18 kwietnia 2018 r. , którego celem jest dalsza liberalizacja prawa upadłościowego. Jednocześnie, w świetle zdobytych doświadczeń, uznano za konieczne podkreślenie znaczenia edukacji finansowej i prawnej osób fizycznych.

Słowa kluczowe: upadłość konsumencka, upadłość przedsiębiorcy, zadłużenie i niewypłacalność gospodarstw domowych, zachowania osób fizycznych, oddłużenie, prawo upadłościowe

JEL: K35, D12, D14, G33

Bibliografia

Adamus R.., 2015, Nowa upadłość konsumencka, Difin, Warsaw
Austin D. A., 2014, Medical debt as a cause of consumer bankruptcy, Maine Law Review, Vol. 67, pp. 2-23
Fiedorowicz E., Popłonyk D., 2016, Wybrane zagadnienia upadłości konsumenckiej – analiza empiryczna, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warsaw
Gębski Ł., 2013, Nadmierne zadłużenie gospodarstw domowych – problem finansowo-prawny czy społeczny?, in: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, No. 4/2013, pp. 83-108
Jaślikowski M., 2011, Podstawy ogłoszenia upadłości konsumenckiej w praktyce sądów powszechnych, in: Prawo w działaniu. Sprawy cywilne, 10/2011, pp. 43-99
Lewicka-Strzałecka, Financial Morality of Poles Polaków. A study report. Edition II, A Conference for Financial Enterprises in Poland, Gdansk-Warsaw 2017; http://www.kpf.pl/pliki/raporty/moralnosc-finansowa-Polakow-raport-2017.pdf
Mian A., Sufi A., 2014,  The House of Debt. How they (and you) caused the great recession, and how we can prevent it from happening again, The University of Chicago Press, London
Ramsay, I. D. C., 2007, Comparative Consumer Bankruptcy, University of Illinois Law Review, p. 241; available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=958190
Reczuch A.,2015,  Consumer bankruptcy and insolvency of households in relation to their excessive consumption in Poland (Upadłość konsumencka a niewypłacalność gospodarstw domowych spowodowana ich nadmierną konsumpcją w Polsce), in: Rynek – Społeczeństwo – Kultura,  No. 3(15)/2015, p. 50 pp. 46-50
Podczaszy J.,2016, Społeczne aspekty przepisów o upadłości konsumenckiej, in: Przedsiębiorczość i zarządzanie, Volume XVII, Book 8, Part III: Terapia  finansów, ed. Klamut E., Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk, Łódź, pp. 173-188
Sobota A. Mróz Ł., Koczwara P., Alwasiak S., Gruca M., Pitra K., Szansa 2.0 Oddłużenie w upadłości konsumenckiej, Officyna Allerhanda, Kraków-Warszawa 2016
Szpringer W., 2006, Upadłość konsumencka. Inspiracje z rozwiązań światowych oraz rekomendacje dla Polski, CeDeWu, Warsaw
Szymańska A., 2014,  Upadłość konsumencka w Polsce na tle doświadczeń innych krajów Unii Europejskie, Monografie IBRKK, Warsaw
Świecka B., 2009, Niewypłacalność gospodarstw domowych. Przyczyny – skutki –przeciwdziałanie , Difin, Warsaw
Zalega T., 2014, Upadłość konsumencka a zadłużanie się miejskich gospodarstw domowych w Polsce w okresie kryzysu, in: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy,  No. 38 (2/2014), pp. 153-168
Zywicki, Todd J., 2005, An Economic Analysis of the Consumer Bankruptcy Crisis (September 2004), Northwestern University Law Review, Vol. 99, No. 4, pp. 1463-1541, Summer 2005; George Mason Law & Economics Research Paper No. 04-35. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=587901 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.587901
Rządowe Centrum Legislacji, 2018, Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12312002/katalog/12511210#12511210
The World Bank, 2013, Report on the Treatment of the Insolvency of Natural Persons, Insolvency and Creditor/Debtor Regimes Task Force. Available: http://siteresources.worldbank.org/INTGILD/Resources/WBInsolvencyOfNaturalPersonsReport_01_11_13.pdf
The Supreme Audit Office (Najwyższa Izba Kontroli), 2018, Funkcjonowanie systemu nieodpłatnej pomocy prawnej. Informacja o wynikach kontroli, LOP 430.001.2018, Ref. no. 4/2018/P/17/090/LOP
The bankruptcy Law. The Restructuring Law, Bilingual edition, translated by Rucińska A., Kochański Zięba & Partners Sp. k. and Wydawnictwo C. H. Beck, Warsaw 2018
The Bankruptcy Law of 28 February 2003, consolidated texts, Journal of Laws of 2017, item 2344, Journal of Laws of 2016, item 2171; Journal of Laws of 2015, item 233; Journal of Laws of 2012, item 1112, Journal of Laws of 2003, No. 60, item 535
The Restructuring Law of 15 May 2015, consolidated text, Journal of Laws of 2017, item 1508 (as amended)
The Act of 5 December 2008 on amending the Act – Bankruptcy and Reorganization Law and the Act on Court Costs in Civil Cases, Journal of Laws No. 234/2008, item. 1572
The Act of 29 August 2014 on Amending the Act – Bankruptcy and Reorganization Law, the Act on the National Court Register and the Act on Court Costs in Civil Cases, Journal of Laws No. 2014, item 1306.
The Draft Act Amending the Act – Bankruptcy Law and Some Other Acts, project date: 25-05-2018, Rządowe Centrum Legislacji, http://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12312002
The act of 15 September 2000 – Code of Commercial Companies, consolidated text, Journal of Laws of 2017, item 1577 (as amended)

Pełny tekst artykułu w pdf: