Bezpieczny Bank nr 1 (78) 2020, s. 23-52
https://doi.org/10.26354/bb.2.1.78.2020
Agnieszka Ertman
ORCID: 0000-0001-9083-8007
doktor, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomii i Zarządzania, KatedraFinansów, Rachunkowości i Informatyki
Magdalena Kuźma
ORCID: 0000-0001-8727-6955
magister, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Katedra Finansów, Rachunkowości i Informatyki
Źródło pochodzenia kapitału większościowego jako determinanta zróżnicowania mechanizmów nadzoru korporacyjnego w bankach
Ownership structure as a corporate governance mechanism in Polish banking
Streszczenie
Celem artykułu jest ocena wpływu źródła pochodzenia kapitału większościowego w bankach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie na sposób funkcjonowania nadzoru korporacyjnego w tychże podmiotach w latach 2014–2018. Głównym źródłem informacji wykorzystanych w badaniu były dane z raportów rocznych i sprawozdań z działalności rady nadzorczej analizowanych banków. Badanie wykazało, że mechanizmy nadzoru korporacyjnego różniły się bankach z dominującym udziałem inwestora krajowego i zagranicznego. Różnice dotyczyły stopnia rozproszenia kapitału zakładowego, liczby członków rady nadzorczej i zarządu, w tym cudzoziemców w nich zasiadających, oraz częstotliwości zmian składu tych organów, liczby posiedzeń rady nadzorczej i liczby podejmowanych przez nią uchwał. Ponadto w bankach, w których doszło do zmiany udziałowca większościowego z zagranicznego na krajowego, ujawniły się cechy charakterystyczne dla banków z krajowym kapitałem. Dotyczyło to m.in. większego rozproszenia struktury własności, mniejszego udziału obcokrajowców w organach banku, częstszych zmian składu rady nadzorczej i bardziej intensywnej jej pracy (więcej spotkań i uchwał). W przypadku pozostałych charakterystyk wpływ zmiany struktury własnościowej był niejednoznaczny.
Słowa kluczowe: nadzór korporacyjny, banki, repolonizacja, kapitał większościowy w bankach
Abstract
The aim of this article is to assess the influence of the source of majority capital in banks quoted on the Warsaw Stock Exchange on the way corporate governance influenced these entities in the years 2014-2018. Annual reports and reports on supervisory board’s activities of analyzed banks were the main sources of this research. The study showed that corporate governance mechanisms in banks with dominant domestic capital differed from mechanisms in banks with foreign capital. The differences related to the dispersion of the share capital, the number of members in supervisory boards and management boards, including foreigners, and the frequency of changes in these bodies’ composition. The number of meetings of the supervisory board and of its resolutions varied as well. Moreover, in banks in which the majority shareholder changed from foreign to domestic, characteristic features of banks with domestic capital were revealed. This concerned, among others, higher dispersion of share capital, lower share of foreigners in banks’ authorities, frequent changes in the supervisory board’s composition and its more intensive work in terms of meetings and resolutions. In regard to other characteristics, the impact of changes in the ownership structure was ambiguous.
Key words: corporate governance, banking sector, domestication, majority capital in banks
JEL: G34, G21, G32
Bibliografia
Aluchna M., Mechanizmy corporate governance w spółkach giełdowych, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2007.
Azoury N., Azouri A., Bouri E., Khali D., Ownership concentration, ownership identity, and bank performance, „Banks and Bank Systems” 2018, vol. 13, no. 1.
Basel Committee on Banking Supervision, Corporate governance principles for banks, Bank for International Settlements, Basel 2015.
Bhagat S., Bolton B., Corporate governance and firm performance: The sequel, „Journal of Corporate Finance” 2019, vol. 58.
Carse D., The importance of corporate governance in banks, „BIS Review” 2000, nr 24.
Iwanicz-Drozdowska M., Jaworski W. L., Szelągowska A., Zawadzka Z., Bankowość. Instytucje, operacje, zarządzanie, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017.
Jensen M.C., Meckling W. H., Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure, „Journal of Financial Economics” 1976, vol. 3, nr 4.
Klepczarek E., Nadzór korporacyjny a stabilność finansowa banków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.
Kotowicz A., Raport o sytuacji banków w 2008 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2009.
Kotowicz A., Raport o sytuacji banków w 2012 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2013.
Kotowicz A., Raport o sytuacji banków w 2017 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2018.
Kotowicz A., Sytuacja sektora bankowego w 2018 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2019.
Kuźma M., Zakres realizacji dobrych praktyk nadzoru korporacyjnego przez banki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, [w:] S. Juszczyk, R. Balina, Wybrane zagadnienia rozwoju sektora bankowego, Wydawnictow SGGW, Warszawa 2019.
Liem M.Ch., Corporate Governance in Banking Industry: An Explanatory Study, „Research Journal of Finance and Accounting” 2016, vol. 7, nr 6.
Madhani P.M., Diverse Roles of Corporate Board: A Review of Various Corporate Governance Theories, „The IUP Journal of Corporate Governance” 2017, vol. 16, nr 2.
Marcinkowska M., Corporate governance w bankach. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
Mc Donough W.J., Issues in Corporate Governance, „Current Issues in Economics and Finance” 2002, Vol. 8, nr 8.
Misiołek K., Determinants of corporate governance in banks, [w:] P. Urbanek (red.), Corporate Governance in the Banking Sector, University of Lodz, Łódź 2012. OECD Principles of Corporate Governance, Organisation for Economic Co-operation and Development,
Paryż 2004.
Ozili P.K., Uadiale O., Ownership concentration and bank profitability, „Future Business Journal” 2017, vol. 3, no. 2.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
Pyka I., Cichy J., Nocoń A., Pyka A., Repolonizacja banków w Polsce. Przesłanki, założenia i dylematy zmian własnościowych, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2018.
Pyka I., Pyka J., Przesłanki i dylematy repolonizacji banków krajowych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2017, z. 108, nr kol. 1983.
Rezaee Z., Fogarty T., Business Sustainability, Corporate Governance, and Organizational Ethics, John Wiley & Sons Inc., New Jersey 2019.
Rudolf S., Nadzór korporacyjny a struktura własności [w:] S. Rudolf (red.), Strategiczne obszary nadzoru korporacyjnego zewnętrznego i wewnętrznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002.
Sablik S., Corporate governance w sektorze bankowym, „Studia Ekonomiczne Akademii Ekonomicznej w Katowicach” 2005, nr 34.
Shleifer A., Vishny R.W., A survey of corporate governance, „The Journal of Finance” 1997, vol. LII, nr 2.
Sytuacja finansowa banków w 2003 r. Synteza, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2004.
Węcławski J., Przekształcenia polskiego systemu bankowego w latach 1989–2014, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2015, vol. 49, nr 1.
Wieczorek A., Charakterystyka fuzji i przejęć w polskim sektorze bankowym, „Bank i Kredyt” 2018, vol. 49, nr 2,
Zahra S.A., Pearce J.A., Boards of Directors and Corporate Financial Performance: A Review and Integrative Model, „Journal of Management” 1989, vol. 15, nr 2.
Zalega K., Nadzór bankowy i corporate governance a konkurencyjność sektora bankowego, „Bank i Kredyt” 2003, nr 7.
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz.U. 2000 Nr 94 poz. 1037
Zalecenie Komisji Europejskiej z dnia 15 lutego 2005 r. dotyczące roli dyrektorów niewykonawczych lub będących członkami rady nadzorczej spółek giełdowych i komisji rady (nadzorczej), Dz.U. UE, 2005/162/WE
Tan H. Y. C., The One-Tier and Two-Tier Board Structures and Hybrids in Asia – Convergence and What Really Matters for Corporate Governance, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abst ract_id=2140345 (dostęp: 03.08.2019).
Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016, https://www.gpw.pl/pub/GPW/files/PDF/Podrecznik_DPSN _2016_9_03_16.pdf (dostęp: 02.08.2019).
KNF, Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/knf_140904_Zasady_ladu_korporacyjnego_22072014_38575.pdf (dostęp: 15.02.2020).
Pełny tekst artykułu w pdf:
