Bezpieczny Bank nr 1 (78) 2020, s. 53-69
https://doi.org/10.26354/bb.3.1.78.2020
Magdalena Graca
ORCID: 0000-0002-9892-1072
Autorka jest laureatką Konkursu BFG w roku 2019 „Na najlepsze prace licencjackie, magisterskie i doktorskie z zakresu systemów gwarantowania depozytów, restrukturyzacji lub uporządkowanej likwidacji instytucji finansowych, infrastruktury regulacyjnej systemu finansowego, problematyki bezpieczeństwa finansowego banków oraz stabilności finansowej” w kategorii prac licencjackich.
Konsekwencje wprowadzenia podatku od niektórych instytucji finansowych dla polskiego sektora bankowego i budżetu państwa
The consequences of introducing tax on certain financial institutions for the Polish banking sector and for the state budget
Streszczenie
Debata o nałożeniu dodatkowych obciążeń fiskalnych po kryzysie finansowym 2007–2009 spowodowała, że w perspektywie kilku lat większość krajów europejskich zdecydowała się nałożyć na banki podatek od transakcji finansowych lub tzw. podatek bankowy, który w zależności od kraju obciążał inny składnik bilansu instytucji bankowej. Większość państw zastosowała opodatkowanie pasywów, w celu stworzenia dodatkowego funduszu stabilizującego na wypadek kryzysu. Po ponad trzech latach funkcjonowania podatku bankowego w Polsce obciążającego aktywa pomniejszone o składniki wymienione w ustawie o miesięcznej stopie 0,0366%, możliwa jest wstępna analiza konsekwencji wprowadzenia podatku bankowego zarówno dla sektora bankowego, jak i budżetu państwa, co jest celem opracowania. Artykuł zawiera ocenę skutków tego obciążenia fiskalnego i propozycję rozwiązań eliminujących negatywne następstwa.
Słowa kluczowe: podatek bankowy, podatek od niektórych instytucji finansowych, obciążenia fiskalne, polski sektor bankowy, polityka fiskalna
Abstract
The debate regarding imposing additional financial burdens on economic entities after the 2007–2009 financial crisis resulted in the decision to impose additional fiscal burdens on banks in most European countries. A tax on financial transactions was a popular solution and banking tax was also used, charging different components of the banking institution’s balance sheet, depending on the country. Most countries introduced taxation on liabilities to create an additional stabilization fund in the event of a crisis. After three years of operation of the banking tax in Poland encumbering assets minus the components listed in the Act, with a monthly rate of 0.0366%, it is possible to analyze the consequences of introducing a banking tax for both the banking sector and the state budget, which is the objective of this article. The paper aims at assessing its impact and proposing solutions eliminating negative consequences.
Key words: banking tax, tax on some financial institutions, fiscal burdens, Polish banking sector, fiscal policy
JEL: E6, G21, G38, H2, H6
Bibliografia
Bankowy Fundusz Gwarancyjny, https://www.bfg.pl/skladki/skladki-na-fundusz-gwarancyjny-bankow/ (dostęp: 09.10.2019).
Barbrich P., Cała prawda o CIT, Związek Banków Polskich, https://zbp.pl/wydarzenia/archiwum/komentarze/2017/kwiecien/cala-prawda-o-cit (dostęp: 09.10.2019).
Centrum Badań Opinii Społecznej, Opinia publiczna o nowych rozwiązaniach z zakresu polityki społeczno-gospodarczej, Warszawa marzec 2016.
Dec P., Masiukiewicz P., Podatek bankowy, C. H. Beck, Warszawa 2013.
Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Syntetyczna informacja na temat wpływu podatku od niektórych instytucji finansowych na sytuację banków komercyjnych, Warszawa lipiec 2016 – wrzesień 2018.
Druk nr 75 Poselski projekt ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych, Warszawa 3 grudnia 2015.
Główny Urząd Statystyczny, Wyniki finansowe banków dla lat 2014–2018.
Juszczyk S., Snarski P., Przegląd potencjalnych podatków i opłat nakładanych na banki w obliczu globalnego kryzysu gospodarczego, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej nr 93, Warszawa 2011.
Komisja Nadzoru Finansowego, Dane miesięczne sektora bankowego – październik 2019 r., Warszawa 4 grudnia 2019 r.
Komisja Nadzoru Finansowego, Raport o sytuacji banków dla lat 2014–2018.
Komisja Nadzoru Finansowego, Sytuacja sektora bankowego w I kwartale 2019 roku, Warszawa 2019.
Krugman P., Taxing the Speculators, The New York Times, 29 November 2009, https://www.nytimes.com/2009/11/27/opinion/27krugman.html (dostęp: 01.10.2019).
Marcinkowska M., Dodatkowe podatki i opłaty od banków – potrzeby praktyki i dylematy teorii finansów, [w:] Prace Naukowe UE we Wrocławiu nr 170 Finanse – nowe wyzwania teorii i praktyki. Problemy wiodące, K. Jajuga (red.), Wrocław 2011.
Martysz C.B., Bartlewski B., Podatek bankowy – koncepcja europejska i studium przypadków wybranych krajów UE, Studia BAS nr 1 (53), 2018.
Masiukiewicz P., Podatki antykryzysowe, [w:] Determinanty rozwoju Polski. Finanse publiczne,
S. Owsiak (red. nauk.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2015.
Ministerstwo Finansów, Wpływy budżetowe, dane za 2016 rok, https://finanse-arch.mf.gov.pl/documents/766655/5865011/Wp%C5%82ywy+bud%C5%BCetowe+dane+za-+2016+rok (dostęp: 12.12.2019).
Narodowy Bank Polski, Porównanie wysokości prowizji i opłat związanych z rozliczeniami pieniężnymi w złotych w polskim sektorze bankowym w obszarze klientów indywidualnych (wg danych na 30 czerwca 2019 r.), wrzesień 2019.
Najwyższa Izba Kontroli, Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w latach 2016–2018.
Pawłowicz L., Stanowisko Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową wobec opodatkowania banków w Polsce, „Bezpieczny Bank”, Warszawa 2015.
Uchwały Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego – łączna kwota składek na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków oraz łączna kwota składek na fundusz gwarancyjny banków na lata 2017–2019.
Ustawy budżetowe na lata 2016–2019.
www.stooq.pl.
Wydział Analiz Sektora Bankowego, Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Plany finansowe krajowych banków komercyjnych na lata 2016–2018.
Związek Banków Polskich, Raport AMRON-SARFiN. Ogólnopolski raport o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości nr 3/2016, 3/2017, 3/2018, 3/2019, listopad 2016–listopad 2019.
Związek Banków Polskich, Raport o sytuacji ekonomicznej banków, Banki 2018, 09.2019.
Pełny tekst artykułu w pdf:
