Bezpieczny Bank nr nr 4 (81) 2020, s. 78-110
https://doi.org/10.26354/bb.4.4.81.2020
Paweł Wajda
ORCID: 0000-0003-4423-8881
profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; adwokat, pełni funkcję of counsel w kancelarii Baker & McKenzie Krzyżowski i Wspólnicy Sp. K.
Publicznoprawne aspekty transakcji nabywania znacznych pakietów akcji banków krajowych (część II)
Public-law Aspects of Acquisitions of Significant Portfolios of Shares in Domestic Banks – part II
Streszczenie
Niniejszy artykuł stanowi drugą część opracowania, które poświęcone jest przedstawieniu możliwie dokładnej charakterystyki publicznoprawnych aspektów transakcji nabycia znacznego pakietu akcji banku krajowego oraz rozwiązanie problemów praktycznych, które to problemy pojawiają się przy tego typu transakcjach. W niniejszej drugiej części opracowania zostanie natomiast scharakteryzowana instytucja sprzeciwu Komisji Nadzoru Finansowego, tak w jej ujęciu materialnym, jak i w ujęciu proceduralnym. Przedstawiono także charakterystyką instrumentów nadzoru, z wykorzystaniem których Komisja Nadzoru Finansowego jest uprawniona oddziaływać na nadzorowane podmioty w celu zabezpieczenia efektywnego wykonywania obowiązków związanych z nabywaniem znacznych pakietów akcji banku krajowego. W tej części opracowania sformułowano także uwagi podsumowujące i wnioski. W opracowaniu wykorzystano metodę analizy dogmatycznej oraz analizy ekonomicznej prawa. Przeprowadzona analiza doprowadziła do konkluzji, że przyjęte przez polskiego prawodawcę jest rozwiązaniem efektywnym, które należycie chroni interesy stron transakcji i jednocześnie interes publiczny ogniskujący się w prawidłowym i bezpiecznym funkcjonowaniu rynku bankowego.
Słowa kluczowe: nadzór, Komisja Nadzoru Finansowego, bank, instytucja kredytowa, akwizycja, znaczny pakiet akcji, zawiadomienie, sprzeciw
Abstract
This article is the second part of the study, which aims to provide as accurate a description as possible of the public law aspects of transactions for the acquisition of a qualifying portfolio of shares in a domestic bank and to address the practical problems that arise in such transactions. This part of the study will describe the objection institution of the Polish Financial Supervision Authority, both in its material and procedural aspects. It also presents the characteristics of supervisory instruments, that can be used by the Polish Financial Supervision Authority to influence the supervised entities in order to secure the effective performance of duties related to the acquisition of qualifying portfolio of shares in a domestic bank. This part of the study also contains summary comments and conclusions. The study uses the method of dogmatic analysis and economic analysis of law. The analysis led to the conclusion that the solution adopted by the Polish legislator is an effective one, which duly protects the interests of the parties to the transaction and, at the same time, the public interest focusing on the proper and safe functioning of the banking market.
Key words: supervision, the Polish Financial Supervision Authority, bank, credit institution, acquisition, the qualifying portfolio of shares, notification, objection
JEL: K2, K23, K4, K40
Bibliografia
Wydawnictwa zwarte
Adamiak B. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, B. Adamiak, J. Borkowski, C.H. Beck, Warszawa 2012.
Blicharz R., Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad rynkiem kapitałowym w Polsce, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2009.
Blicharz R., Środki reglamentacyjne Komisji Nadzoru Finansowego, [w:] Księga jubileuszowa Prof. dr. hab. Stanisława Jędrzejewskiego, W. Szwajdler, H. Nowicki (red.), Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa “Dom Organizatora”, Toruń 2009.
Bukowska E. [w:] Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Komentarz, P. Czublun (red.), C.H. Beck, Warszawa 2016.
Czerniawski R., Walne zgromadzenie spółki akcyjnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
Dobosz P., Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011.
Dyl M., Środki nadzoru na rynku kapitałowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Elżanowski F. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, M. Wierzbowski (red.), A. Wiktorowska (red.), C.H. Beck, Warszawa 2013.
Gapski M., Nieuwzględnienie upływu terminu materialnego w prawie administracyjnym, [w:] Dobra chronione w prawie administracyjnym, Z. Duniewska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa 2014.
Hauser R., Wierzbowski M., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, R. Hauser (red.), M. Wierzbowski (red.), C.H. Beck, Warszawa 2017.
Kaszubski R. W., Funkcjonalne źródła prawa bankowego publicznego, Wolters Kluwer, Warszawa 2006.
Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2013.
Kidyba A., Michalski M. [w:] Spółka akcyjna, A. Kidyba (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
Kidyba A., Michalski M. [w:] Spółka akcyjna, A. Kidyba (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
Kosiński H. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, H. Gronkiewicz-Waltz (red.), C.H. Beck, Warszawa 2013.
Mataczyński M., Cywilnoprawne skutki naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
Mataczyński M., Komentarz do art. 106l ustawy o obrocie instrumentami finansowymi [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, T. Sójka (red.), C.H. Beck, Warszawa 2015.
Michór A., Odpowiedzialność administracyjne w obrocie instrumentami finansowymi, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
Opalski A., Prawa i obowiązki akcjonariuszy [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B. Prawo spółek kapitałowych, S. Sołtysiński (red.), C.H. Beck, Warszawa 2016.
Piecha J., Sprzeciw w prawie administracyjnym, praca doktorska przygotowana pod kierunkiem Prof. dr hab. Jacka Jagielskiego, WPiA Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018, niepubl.
Sikorski G., Prawo bankowe. Komentarz, CH. Beck, Warszawa 2015.
Stankiewicz R., Komentarz do art. 57 k.p.a., [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, M. Wierzbowski, R. Hauser (red.), C.H. Beck, Wyd. 5, Warszawa 2018.
Wajda P. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, M. Wierzbowski (red.), L. Sobolewski (red.), P. Wajda (red.), C.H. Beck, Warszawa 2018.
Wajda P. [w:] Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Komentarz, P. Wajda (red.), M. Szczepańska (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Wincenciak M., Funkcje terminów materialnych w Prawie budowlanym – próba rekonstrukcji dóbr prawem chronionych, [w:] Dobra chronione w prawie administracyjnym, Z. Duniewska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa 2014.
Artykuły prasowe i okolicznościowe
Adamiak B., Borkowski J., Glosa do wyroku NSA z dnia 26 stycznia 1993 r.; sygnatura: II SA 930/92, „Radca Prawny”, Krajowa Izba Radców Prawnych, Warszawa, 1994, nr 3.
Bogusz M., Weryfikacja sytuacji prawnej ukształtowanej w wyniku milczenia organu administracji publicznej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, Wydawnictwo UG, Gdańsk, Tom XXVII, 2012.
Dyl M., Termin prawa materialnego a podstawa prawna wydania decyzji administracyjnej, „Glosa”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2011, nr 4.
Jurkowska-Zeidler A., Spór Komisji Nadzoru Finansowego Abris Capital Partners: Międzynarodowe Umowy o ochronie inwestycji (BIT) pomiędzy państwami członkowskimi v. Prawo Unii Europejskiej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, Wydawnictwo UG, Gdańsk, 2019, nr 2.
Lichosik A., Sprzeciw Komisji Nadzoru Finansowego jako środek nadzoru organu administracji publicznej na rynku kapitałowym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, UMCS, Lublin 2017, Vol. LXIV, 2.
Nowicki D., Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad przekształceniami własnościowymi w podmiotach nadzorowanych działających w formie spółki akcyjnej, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2018; prezentacja z dnia 06 listopada 2018 r.
Szalewska M., Klauzula generalna fikcji pozytywnego rozstrzygnięcia w sprawach administracyjnych przedsiębiorców, „Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka”, Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Przemyślu Zamiejscowy Wydział Prawa i Administracji w Rzeszowie, Rzeszów, 2010, nr 4.
Wajda P., Nadzór wstępny nad inwestorami instytucjonalnymi w obrębie polskiego rynku giełdowego (część II), „Przegląd Prawa Publicznego”, Wolters Kluwer, Warszawa, 2011, nr 10.
Dokumenty prawne
Dyrektywa 2007/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 września 2007 r. zmieniającej Dyrektywę Rady 92/49/EWG oraz Dyrektywy 2002/83/WE, 2004/39/WE, 2005/68/WE i 2006/48/WE w zakresie zasad proceduralnych i kryteriów oceny stosowanych w ramach oceny ostrożnościowej przypadków nabycia lub zwiększenia udziałów w podmiotach sektora finansowego [Dz. Urz. UE L 247 z 21.09.2007, s. 1].
Ustawa z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy [Dz. U. Nr 4 poz. 28 ze zm.].
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego [Dz. U. 2020 poz. 256].
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe [Dz. U. 2019 poz. 2357 ze zm.].
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych [Dz. U. 2019 poz. 505 ze zm.].
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [Dz. U. 2019 poz. 2325].
Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym [Dz. U. 2020 poz. 180 ze zm.].
Wyrok NSA z dnia 26 stycznia 1993 r.; sygnatura: II SA 930/92, Wokanda 1993, Nr 7, poz. 20.
Wyrok NSA z dnia 15 stycznia 1998 r.; sygnatura: II SA 1178/97, niepubl.
Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2003 r.; sygnatura: II SA 3953/01, niepubl.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 października 2006 r.; sygnatura: VII SA/Wa 1667/09, niepubl.
Materiały internetowe
Wyrok NSA z dnia 4 lutego 2000 r.; sygnatura: I SA/Lu 4/98, Lex nr 42902 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2002 r.; sygnatura: III SA 2847/01; Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2002 r.; sygnatura: I SA 2453/00, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2003 r., sygn. akt II SA 3953/01, Lex nr 157739 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 10 listopada 2006 r.; sygnatura: II OSK 1318/05, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 13 marca 2007 r.; sygnatura: II OSK 445/06; Lex nr 341353 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 2007 r.; sygnatura: I OSK 1801/06; Lex nr 372667 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 6 września 2007 r.; sygnatura: I OSK 1819/06; Lex nr 496317 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 11 lutego 2009 r.; sygnatura: II GSK 763/08; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/3A67B137FC (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 26 lutego 2009 r.; sygnatura: II GSK 746/08; orzeczenia.nsa.gov.pl
Wyrok NSA z dnia 21 lipca 2009 r.; sygnatura: II GSK 704/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/489600E4C1 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 6 października 2009 r.; sygnatura: II GSK 53/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/65EF64AF51 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 6 października 2009 r.; sygnatura: II GSK 54/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/5F1FCBD268 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 6 października 2009 r.; sygnatura: II GSK 55/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/5B8FAF5808 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 17 lutego 2010 r.; sygnatura: II GSK 401/09; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/E84EFDDF08 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 21 lipca 2010 r.; sygnatura: II GSK 704/09, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 26 września 2017 r.; sygnatura: II GSK 3595/15; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/0F69F1E283 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 23 maja 2019 r.; sygnatura: II GSK 378/17; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/F12D036ADE (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok NSA z dnia 20 września 2019 r.; sygnatura: II GSK 2392/17; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/105D4320C3 (dostęp: 20.04.2020).
Postanowienie NSA z dnia 03 marca 2008 r.; sygnatura: II OZ 182/08, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Postanowienie NSA z dnia 29 kwietnia 2009 r.; sygnatura: II GZ 91/09, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 grudnia 2006 r.; sygnatura: III SA/Wa 2385/06; Lex nr 328511(dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 stycznia 2006 r.; sygnatura: VII SA/Wa 1031/05; Lex nr 220797(dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 września 2007 r.; sygnatura: IV SA/Wa 2413/06; Lex nr 401729 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 09 stycznia 2008 r.; sygnatura: II SA/Sz 858/07; Lex nr 466053 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 kwietnia 2008 r.; sygnatura: VI SA/Wa 92/08; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/E6694B950D (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 września 2009 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1267/12; orzeczenia.nsa.gov.pl. (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 30 czerwca 2010 r.; sygnatura: I OSK 81/10, Lex nr 647928 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 08 grudnia 2010 r.; sygnatura: VI SA/WA 2016/10, Legalis (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 08 lutego 2011 r.; sygnatura: VI SA/Wa 2421/10; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/F170A00E12 (dostęp: 20.04.2020);
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 października 2011 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1410/11; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C92359F087 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 czerwca 2013 r.; sygnatura: VI SA/WA 1102/13, Lex nr 1402803 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 24 października 2013 r.; sygnatura: VI SA/Wa 1057/13; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/908CCDDDAE (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 lipca 2015 r.; sygnatura: VI SA/Wa 3874/14; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/0B66936368 (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 28 września 2016 r.; sygnatura: VI SA/Wa 616/16; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/621285F2BF (dostęp: 20.04.2020).
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 października 2016 r.; sygnatura: VI SA/Wa 3127/14; http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/9711F4E7A1 (dostęp: 20.04.2020).
Uchwała SN(7) z dnia 18 września 2013 r.; sygnatura: III CZP 13/13; Legalis (dostęp: 20.04.2020).
